Преглед на кодот на Електромоторна сила

{{Electromagnetism|Network}}

'''Електромоторна сила''', наречена и '''ЕМС''' (ознака <math>\mathcal{E}</math>, и единица мерка еден [[волт]]),<ref>emf. (1992). ''American Heritage Dictionary of the English Language'' 3rd ed. Boston:Houghton Mifflin.</ref> — напонот развиен од страна на било кој извор на електрична енергија, како што се [[Батерија|батеријата]] или [[динамо]]. Генерално се дефинира како електричен потенцијал на изворот во едно коло.<ref>{{cite journal
 | journal = Transactions of the American Electrochemical Society
 | title = The Relation Between Contact Potentials and Electrochemical Action
 | author = Irving Langmuir
 | volume = 29
 | issue = 
 | publisher = The Society
 | pages = 125–182
 | year = 1916
 | url = http://books.google.com/?id=OW0SAAAAYAAJ&pg=PA172&dq=%22electromotive+force+is+that%22&q=%22electromotive%20force%20is%20that%22
 }}</ref> Уред кој е снабдувач со електрична енергија се нарекува извор  на електромоторна сила или ''<nowiki/>'емс' ''. Емс може да се добие од хемиски, механички и други облици на енергија преку електрична енергија.<ref>{{cite book|last1=Tipler|first1=Paul A.|title=Physics|date=January 1976|publisher=Worth Publishers, Inc.|location=New York, NY|isbn=0-87901-041-X|page=803}}</ref> Добиената електрична енергија од таков уред е исто така позната како '''ЕМС'''.

Зборот "сила" во овој случај не се користи за да се означи механичка [[Сила]], која се мери во [[Њутн (единица)|Њутни]], туку еден потенцијал, или енергија по единица на напојување, која се мери во волти.

Кај електромагнетната индукција, ЕМС може да се дефинира околу затворена јамка како електромагнетна [[Работа (физика)|работа]] што ќе се направи на еден [[Електричен полнеж|полнеж]] ако направи еден круг околу таа јамка.<ref name="Cook">{{cite book
 | title = The Theory of the Electromagnetic Field
 | author = David M. Cook
 | publisher = Courier Dover
 | year = 2003
 | isbn = 978-0-486-42567-2
 | page = 157
 | url = http://books.google.com/?id=bI-ZmZWeyhkC&pg=PA157
 }}</ref>
(Иако полнежот се движи низ целата јамка, тој истовремено може да ја изгуби енергија во вид на топлинска енергија  преку отпорот.) За временско променлив магнетен флукс поврзуван со јамката, а  [[Електричен потенцијал|потенцијалното електрично]] скаларно поле не е дефинирано поради циркулирачкото електрично векторско поле, но сепак постои ЕМС и таа може да се измери како виртуелен електричен потенцијал околу таа јамка.<ref name="Lerner">{{cite book
 | title=Physics for scientists and engineers
 | author=Lawrence M Lerner
 | url=http://books.google.com/?id=Nv5GAyAdijoC&pg=PA727
 | publisher=Jones & Bartlett Publishers
 | isbn=0-7637-0460-1
 | pages=724–727
 | year=1997}}</ref>

Во случај на двотерминален уред (како што е електрохемиската ќелија или електромагнетниот генератор) кој е моделиран како [[Тевенинова теорема|Тевениново еквивалентно коло]], еквивалентната ЕМС може да се измери како отворено коло на разлика на потенцијали или напонска разлика помеѓу два терминала. Оваа потенцијална разлика може да создаде тек на струја доколку се додаде надворешното коло на терминалите.

Уредите кои можат да создадат ЕМС се: [[Едлектрохемиска ќелија|електрохемиски ќелии]], [[Термоелектричен ефект|термоелектрични уреди]], [[сончеви ќелии]], [[Фотодиода|фотодиоди]], [[електрични генератори]], [[Трансформатор|трансформатори]], па дури и [[Ван де Графов генератор]].<ref name="Lerner" /><ref name="Tipler">{{cite book
 | title=Physics for Scientists and Engineers
 | author=Paul A. Tipler and Gene Mosca
 | url=http://books.google.com/?id=BMVR37-8Jh0C&pg=PA850
 | page=850
 | isbn=1-4292-0124-X
 | year=2007
 | edition=6 
 | publisher=Macmillan
 }}</ref> Во природата, ЕМС се создава кога осцилациите на магнетно поле се случуваат преку одредена површината. Со менувањето на [[Земјино магнетно поле|Земјиното магнетно поле]] за време на [[геомагнетна бура]], се индуцира струја во електричната мрежа, додека линиите на магнетното поле се преместуваат и се сечат низ проводниците.

Кај батеријата, поделбата на напојувањето кое доведува до зголемување на промената на напонот помеѓу терминалите, се остварува од страна на хемиски реакции на електродите кои ја претвораат хемиската потенцијална енергија во електромагнетна потенцијална енергија.<ref name="Schaum">{{cite book
 |title=Schaum's outline of theory and problems of beginning physics II
 |author=Alvin M. Halpern, Erich Erlbach 
 |url=http://books.google.com/?id=vN2chIay624C&pg=PA138
 |page=138 |year=1998
 |publisher=McGraw-Hill Professional
 |isbn=0-07-025707-8
 }}</ref><ref>{{cite book
 | title = Physics the easy way
 | author = Robert L. Lehrman
 | publisher = Barron's Educational Series
 | year = 1998
 | isbn = 978-0-7641-0236-3
 | page = 274
 | url = http://books.google.com/?id=wMhCxOsPNE8C&pg=PA274&dq=emf++separated+charge+reaction+potential
 }}</ref> Волтаичната ќелија може да се смета како „полнежна пумпа“ со атомски димензии на секоја од електродите, тоа:<ref name="Singh">{{cite book |title= Basic Physics |page=152 |chapter=§3.16 EMF of a source
|url=http://www.flipkart.com/basic-physics-kongbam-chandramani-singh/8120337085-iu23f9qdih  |isbn=81-203-3708-5 |author=Kongbam Chandramani Singh |publisher=Prentice Hall India Pvt Ltd |year=2009 }}
</ref>

<blockquote href="геомагнетна бура">За извор на ЕМС може да се смета и како еден вид на  „полнежна пумпа“ '' која што дејствува за да се движи позитивниот полнеж од низок потенцијал преку нејзината внатрешност до точка на висок потенцијал. ... Со хемиски, механички или други средства, изворот на ЕМС врши работа '' dW <i> на ова напојување за да се движи кон високо потенцијалниот терминал. ЕМС</i> ℰ '' на изворот се дефинира како работа "dW " направена за полнеж '' dq '': '' ℰ '' = '' dW / dq ''.''
</blockquote>

Околу 1830 година, [[Мајкл Фарадеј]] утврди дека реакциите на секоја од двете електродни-електролитни пресеци обезбедува "извор на ЕМС" за галванска ќелија, односно, овие реакции ја движат струјата и не се бескрајни извори на енергија како што се мислело на почетокот. <ref name="cajori" /> Во случај на отворено коло, одвојувањето на напојувањто продолжува се додека електрично поле од одвоените напојувања, е доволно за да реагира со реакциите. Години пред тоа, [[Алесандро Волта]], кој го измерил контактот на потенцијалната разлика на пресеците на метал-метал (електрода-електрода)  на неговите ќелии, го застапувал неточното мислење дека контактот сам (без да се земе во предвид хемиска реакција) е изворот  на ЕМС.

Во случајот на електричениот генератор, временско променливото  магнетно поле во внатрешноста на генераторот, создава електрично поле преку [[електромагнетна индукција]],
што пак создава разлика меѓу напонот на електродите на генераторот. Одвојувањето на напојувањето се врши во генераторот на тој начин што електроните што се одвојуваат од едната електрода  се движат кон другата електрода, додека пак, во случај на отворено коло, се насобира доволно силно електрично поле за да понатамошните одвојувања на напојувањето станат невозможни. Повторно, на ЕМС и се спротиставува  електричниот напон поради одвојувањето на полнежите. Во случај на потрошувач, овој напон може да предизвика да протече струја. Општиот принцип со кој ја опишува ЕМС во такви електрични машини е наречен [[Фарадеев закон за индукција]].

== Означување и мерни единици ==
Електромоторната сила често се означува со <math>\mathcal{E}</math> или ''ℰ''.

Во уред без внатрешен отпор, ако [[Електричен_полнеж|електричениот полнеж]] '' Q '' поминува низ тој уред, и се стекнува со [[енергија]] '' W '', вкупната ЕМС за тој уред е енергијата која се стекнала за единица [[електричен полнеж]] или '' W /'' ''Q ''. Како и другите мерки за енергија за еден полнеж, така и ЕМС има [[Меѓународен систем на мерни единици|SI]] единица [[волт]], што е еквивалентна на <nowiki>[[џул]]</nowiki> на [[кулон]].<ref>{{cite book
 | title = Basic Electricity
 | author = Van Valkenburgh
 | publisher = Cengage Learning
 | year = 1995
 | isbn = 978-0-7906-1041-2
 | pages = 1–46
 | url = http://books.google.com/?id=vmg1UKsTntAC&pg=PT67&dq=electromotive-force+joules-per-coulomb+volts+charge+energy
 }}</ref>

Електромоторната сила во [[Електростатска единица|електростатички единици]] е [[статволт]], ( еднаква на количината на [[erg]] во една електростатичка единица на [[Електричен набој|полнежот]]).

==Формални дефиниции на електромоторна сила==
''Во '' изворот на ЕМС што е во вид на отворено коло, запазувачкото електростатско поле создадено од раздвојувањето на полнежот ги поништува силите кои ја создаваат ЕМС. Така, ЕМС ќе има иста вредност, но со спротивен знак како интегралот на [[Електрично поле|електричното поле]] усогласено со внатрешното растојание помеѓу двата пола '' А '' и '' B '' на изворот на ЕМС во состојба на отворено коло (патеката е земена од негативниот пол кон позитивниот пол, за да се добие позитивна ЕМС, што укажува на работата направена на електроните кои се движат во колото).<ref name="Griffiths">{{cite book
 | title = Introduction to Electrodynamics
 | author = David J Griffiths
 | publisher = Pearson/Addison-Wesley
 | year = 1999
 | isbn = 0-13-805326-X
 | page = 293
 | edition=3rd
 }}</ref> 
Матемтички:

:<math>\mathcal{E} = -\int_{A}^{B} \boldsymbol{E}_\mathrm{cs} \cdot \mathrm{d} \boldsymbol{ \ell } \ ,</math>

каде '''''E'''''<sub>cs</sub> е запазувачкото електростатичко поле создадено од распределбата на полнежот поврзан со ЕМС, d'''ℓ''' е елемент од патеката од полот <i>A</i> до полот ''B'', и ‘·’ означува [[скаларен производ]].<ref name="diode">Само електричното поле поради поделба на полнежот предизвикан од емс се брои. Во соларни ќелии, на пример, електрично поле е присутно поврзано со потенцијалот на контактот, што произлегува од термодинамичка рамнотежа (за кое е дискутирано подолу), а електричното поле на  компонентата не е вклучено во интегралот. Наместо тоа, е вклучено само електричното поле како резултат на конкретен дел на поделбата на полнежот, што предизвикува слика на напон.
</ref> Оваа равенка се однесува само за местоположбата на половите ''A'' и ''B'', и не се однесуваат на патеки меѓу точките ''A'' и ''B'' со пропорции надвор од изворот на ЕМС. Оваа равенка го вклучува електростатичкото електрично поле поради распределбата на полнежот '''''E'''''<sub>cs</sub> и не вклучува (на пример) било каква запазувачка компонента на електричното поле поради Фарадеевиот закон за индукција.

Во случај на затворена патека во присуство на променливо [[магнетно поле]], интегралот од [[Електрично поле|електричното поле]] низ затворена јамка може да биде различен од нула; еден познат концепт на примена на ЕМС, познат како "''индуцирана ЕМС''" односно напонот индуциран во една таква јамка.<ref>{{cite book
 | title = Beyond the mechanical universe: from electricity to modern physics
 | author = Richard P. Olenick, Tom M. Apostol and David L. Goodstein
 | publisher = Cambridge University Press
 | year = 1986
 | isbn = 978-0-521-30430-6
 | page = 245
 | url = http://books.google.com/?id=Ht4T7C7AXZIC&pg=RA1-PA245&dq=define+electromotive-force+around-a-closed-path
 }}</ref>  "''Индуцираната емс''" околу стационарна затворена патека ''C'' е:

:<math>\mathcal{E}=\oint_{C} \boldsymbol{E} \cdot \mathrm{d} \boldsymbol{ \ell } \ ,</math>

каде што сега '''''E''''' е целото електрично поле, запазеното и незапазеното, и интегралот е околу една произволна, но стационарно затворена крива ''C'' низ која има променливо магнетно поле. Електростатичното поле не придонесува кон вкупната ЕМС, околу колото, бидејќи електростатскиот дел на електричното поле е [[Запазувачка сила|запазувачко]] (тоа е, работата извршена спротивно на полето околу затворена патека е еднакво на нула).

Оваа дефиниција може да се прошири и на произволни извори на ЕМС и на други движечки патеки ''C'':<ref name="Cook2">{{cite book
 |title=The Theory of the Electromagnetic Field|author=David M. Cook|publisher=Courier Dover|year=2003|isbn=978-0-486-42567-2|page=158|url=http://books.google.com/?id=bI-ZmZWeyhkC&pg=PA158}}</ref>

:<math>\mathcal{E}=\oint_{C} \left[\boldsymbol{E}  + \boldsymbol{v} \times \boldsymbol{B} \right] \cdot \mathrm{d} \boldsymbol{ \ell }  </math>
:::<math> +\frac{1}{q}\oint_{C}\ </math> ефективни хемиски сили • <math> \mathrm{d} \boldsymbol{ \ell } \ </math>
::::<math> +\frac{1}{q}\oint_{C}\ </math> ефективни топлински сили • <math> \mathrm{d} \boldsymbol{ \ell } \ </math>,

кој е концептуална равенка воглавно, бидејќи определувањето на „ефективните сили“ е многу тешко.

==Електромоторната сила во термодинамиката==
Помножена со количеството на полнежот  ''dQ,'' тогаш ЕМС ℰ ја определува термодинамичка работа ℰ''dQ'' која што се користи во формализмот при промените во [[Гибсова енергија|Гибсовата енергија]] кога полнежот се префрла во батеријата:

:: <math>dG = -SdT + VdP + \mathcal{E}dQ\ , </math>

каде ''G'' е Гибсовата слободна енергија, ''S'' е [[Ентропија|ентропијата]], ''V'' е системскиот волумен, ''P'' е неговиот притисок и ''T'' е неговата [[Апсолутна_температура|апсолутната температура]].

Комбинацијата  ( ℰ, ''Z'' ) е пример за [[Термодинамички величини|конјугиран пар на променливи]]. При константен притисок горенаведената врска доведува до [[Максвелови релации|Максвелова релација]] која ги поврзува полнежот во отворените делови на ќелијата со температурата ''T'' (мерлива количина) при промената на ентропијата ''S'' кога полнежот се разгледува [[Изотермен процес|изотермично]] и [[Изобарен процес|изобарично]]. Ова е тесно поврзано со реакционата [[ентропија]] на електрохемиската реакција која и ја дава на батеријата нејзината моќ. Оваа Максвелова релација е:<ref name="Finn" />

:<math>
\left(\frac{\partial \mathcal{E}}{\partial T}\right)_Q=
-\left(\frac{\partial S}{\partial Q}\right)_T
</math>

Ако мол од јони се вклучи во решението (на пример, во Даниелова ќелија, како што е опишано подолу), полнежот низ надворешното коло е:

:<math> \Delta Q = -n_0F_0 \ , </math>

каде ''n''<sub>0</sub> е бројот на електрони/јони, и ''F''<sub>0</sub> е [[Фарадеева_константа|Фарадеевата  константа]] и знакот минус укажува на празнење на батеријата. Претпоставувајќи постојан притисок и волумен, термодинамичките својства на батеријата се поврзани целосно со однесувањето на нејзината ЕМС преку:<ref name="Finn" />

<dl><dd href="Фарадеева константа"><math>\Delta H = -n_0 F_0 \left( \mathcal{E} - T \frac {d\mathcal{E}}{dT}\right) \ , </math></dd></dl>

каде Δ''H'' е [[Стандардна енталпија на реакцијата|енталпијата на реакцијата]]. Величините од десно се директно мерливи.

== Електромоторна сила и напонска разлика ==
Разлика нa електричниот напон, понекогаш се нарекува ЕМС.<ref name="Fogiel">{{cite book |title=Basic Electricity
 |page=76
 |url=http://books.google.com/?id=_DapslzANfwC&pg=PA76
 |author= M. Fogiel
 |isbn=0-87891-420-X
 |year=2002
 |publisher= Research & Education Association
 }}</ref><ref name="Halliday">{{cite book
 |title=Fundamentals of Physics
 |edition=6th
 |author = David Halliday, Robert Resnick, and Jearl Walker
 |url=http://books.google.com/?id=VXlEQlznCO0C&pg=PA638
 |page=638
 |isbn= 978-0-471-75801-3
 |publisher=Wiley
 |year=2008
 }}</ref><ref name="Freeman">{{cite book
 |title=Fundamentals of Telecommunications
 |author=Roger L Freeman 
 |url=http://books.google.com/?id=6_yQ-dEGc5wC&pg=PA576
 |page=576 |isbn=0-471-71045-8
 |publisher=Wiley
 |year=2005
 |edition=2nd
 }}</ref><ref name="Croft">{{cite book
 |title=Practical Electricity
 |year=1917
 |author=Terrell Croft
 |page=533
 |publisher=McGraw-Hill
 |url=http://books.google.com/?id=zuZMAAAAMAAJ&pg=PA533
 }}</ref><ref name="Loeb">{{cite book
 |title=Fundamentals of Electricity and Magnetism
 |author=Leonard B Loeb
 |page =86
 |url=http://books.google.com/?id=zw-3icfx9qAC&pg=PA86
 |isbn=1-4067-0733-3
 |publisher=Read Books
 |edition=Reprint of Wiley 1947 3rd
 |year=2007
 }}</ref>Начелата подолу ја илустрираат повеќе формалната употреба, во однос на разликата помеѓу ЕМС и напонот што таа го создава:

# За колото во целина, како на пример коло кое што содржи сериско поврзани отпорници со галванични ќелии, електричниот напон не придонесува за целокупната ЕМС, затоа што разликата на напонот околу затворено коло е нула. (Омскиот '' IR '' пад на напонот плус применетиот електричен напон има збир еднаков на нула. Погледајте ги  ([[Кирхофови закони за струјното коло|Кирхофовите закони]]). ЕМС во целост се должи хемиските реакции во батеријата со што предизвикува распределба на полнежот, што пак создава електричен напон кој ја движи струјата.
# За коло кое се состои од електричен генератор кој придвижува струја низ отпорник, ЕМС се должи единствено на магнетно поле кое се менува со текот на времето, во рамките на генератор што произведува електричен напон, кој за возврат ја придвижува струјата.(Омскиот'' IR'' пад, плус применетиот електричен напон, повторно се нула''.'' Погледајте ги [[Кирхофови закони за струјното коло|Кирхофовите закони]]'').''
# Трансформатор кој поврзува две струјни кола може да се смета за извор на ЕМС за едно од колата, исто како да бил предизвикан од електричен генератор; Овој пример го илустрира потеклото на поимот „трансформатор на ЕМС“.
# [[Фотодиода]] или [[сончева ќелија]] може да се смета како извор на ЕМС, слично на батеријата, која што резултира во електричен напон создаден од раздвојувањето на полнежот кој што е придвижен од светлината односно не е предизвикан од хемиски реакциии.<ref name="Nelson">{{cite book |title=The Physics of Solar Cells
 |author=Jenny Nelson
 |url=http://books.google.com/?id=s5NN34HLWO8C&pg=PA6
 |isbn=1-86094-349-7
 |year=2003
 |publisher=Imperial College Press
 |page=6
 }}</ref>
# Други уреди што произведуваат ЕМС се: [[горивни ќелии]],  [[Термодвојка|термодвојки]], и [[Термоспрега|термоспреги]].<ref>John S. Rigden, (editor in chief), <i>Macmillan encyclopedia of physics</i>. New York&nbsp;: Macmillan, 1996.</ref>

Во случај на отворено коло, електричниот полнеж кој што бил одвоен од механизмот кој создава ЕМС, создава електрично поле спротивно на механизмот на разделување. На пример, хемиската реакција во напонска ќелија престанува кога спротивставеното електрично поле во секоја од електродите е доволно јако за да ја зароби реакцијата. Поголемото спротивставено поле може да ја преиначи реакцијата во тн. ''реверзибилни'' ''ќелии''.<ref name="Peters">{{cite book
 |title=Concise Chemical Thermodynamics
 |author=J. R. W. Warn, A. P. H. Peters
 |page=123
 |url=http://books.google.com/?id=oCTRVcJ1mqYC&pg=PA123
 |isbn=0-7487-4445-2
 |year=1996
 |edition=2
 |publisher=CRC Press
 }}</ref><ref>{{cite book
 |title=Thermodynamics for Chemists
 |author=Samuel Glasstone
 |url=http://books.google.com/?id=oW5XqmTSXyEC&pg=RA1-PA301
 |page=301
 |isbn=1-4067-7322-0
 |publisher=Read Books
 |year=2007
 |edition= Reprint of D. Van Nostrand Co (1964)
 }}</ref>

Електричниот полнеж кој бил одделен создава електрична [[Напон|потенцијална разлика]] која може да биде измерена со [[Волтметар]] меѓу половите на уредот.  Големината на ЕМС на батеријата (или други извори) е вредноста на таквиот напон во 'отвореното коло'. Кога батеријата се полни или празни, самата ЕМС не може да се измери директно со употреба на надвоершен напон, бидејќи дел од напонот е изгубен во изворот.<ref name="Halliday" />
Сепак можно е да се изведе преку мерење на струјата ''I'' и напонската разлика ''V'', под услов внатрешниот отпор ''r'' да е веќе измерен: ''ℰ''&nbsp;=&nbsp;''V''&nbsp;+&nbsp;''Ir''.

==Создавање на електромоторната сила==

===Хемиски извори===
{{Main|Елкетрохемиска ќелија}}

[[File:Насока на реакцијата.png|мини|380x380пкс| Еден типичен пат на реакцијата бара почетните реактанти да ја преминат енергичната бариера, да влезат во средното ниво и конечно да излезат со конфигурација на пониска енергија. Ако одвојување на полнежите е вклучено, оваа разлика во енергијата може да резултира во ЕМС. Погледајте Бергманова и др''.''<ref name="Bergmann">{{cite book |title=Constituents of Matter: Atoms, Molecules, Nuclei, and Particles |author =Nikolaus Risch |chapter=Molecules - bonds and reactions |editor=L Bergmann |display-editors=etal |isbn=0-8493-1202-7  |year=2002 |publisher=CRC Press |url=http://books.google.com/?id=mGj1y1WYflMC&printsec=frontcover#PPA374,M1}}

</ref> и [[Состојба_на_транзиција|состојба на премин]].]]

[[Податотека:Galvanic Cell mk.svg|мини|380x380пкс|[[Галванска ќелија]] со употреба на [[солен мост]]]]

Прашањето како батериите ([[галваничките ќелии|галваниските ќелии]]) кои создаваат емс е прашање кое ги заитересирало научниците во 19-от век. „Потеклото на електромоторната сила“ било одредено од страна на [[Валтер Нернст]] меѓу врските  на [[Електрода|електродите]] и  [[Електролит|електролитите]].<ref name="cajori">{{cite book
 | title = A History of Physics in Its Elementary Branches: Including the Evolution of Physical Laboratories
 | author = Florian Cajori
 | publisher = The Macmillan Company
 | year = 1899
 | pages = 218–219
 | url = http://books.google.com/?id=ICASAAAAYAAJ&pg=PA219&dq=%22seat+of%22+%22electromotive+force%22
 }}</ref>

Молекулите се групи на атоми поврзани во целина преку [[Хемиска врска|хемиски врски]], и овие врски во нив содржат електрични сили помеѓу електроните  (негативни) и протоните (позитивни).  Молекулата во изолација е стабилна, но кога различни молекули се собрани заедно, некои видови на молекули се во можност да украдат електрони од другите, што доведува до распределба на полнежите. Оваа прераспределба на полнежите е придружена со промена на енергија во системот и реконфигурација на атомите во молекулите.<ref name="reconfigure">The brave reader can find an extensive discussion for organic electrochemistry in {{cite book |title=Organic electrochemistry |edition=4 |year=2000 |publisher=CRC Press |isbn=0-8247-0430-4 |editor=Henning Lund, Ole Hammerich |url=http://books.google.com/?id=tBxxZclgKyMC&pg=PA23 |author=Christian Amatore |chapter=Basic concepts}}

</ref> Добивањето на електрони се нарекува „редукција3 а загубата на електрони се нарекува „оксидација“. Реакциите во кој се јавува електронската размена (кои се основа за батериите) се нарекуваат [[Оксидационо-редукциона реакција|редукционо-оксидациони реакции]] или [[Оксидационо-редукциона реакција|редокс реакции]]. Во батеријата, електродата се состои од материјал кој се стекнува со електроните од супстанцата, а другата електрода пак губи електрони, поради основните молекуларни својства. Истото однесување може да се види во самите атоми, и нивната способност да украдат електрони се нарекува [[електронегативност]].<ref name="electronegativity">Идејата за електронегативност е проширена и го вклучува и концептот на изедначување наелектронегативноста, идејата дека кога молекулите се собрираат заедно, електроните се реорганизира за да се постигне рамнотежа каде што не влијае нето силата врз нив. Види, на пример, {{cite book |title=Advanced organic chemistry |author= Francis A. Carey, Richard J. Sundberg |isbn=0-387-68346-1 |edition=5 |year=2007 |publisher=Springer |page=11 |url=http://books.google.com/?id=g5dYyJMBhCoC&pg=PA11}}

</ref>

Како пример, [[Даниелова ќелија|Даниеловата ќелија]] се состои од цинкова анода (собирач на електрони), кој се оксидизира додека е растворен во цинк сулфат, растворениот цинк ги остава зад себе неговите електрони во електродата според реакцијата на оксидација (''s'' = цврста електрода; ''aq'' = воден раствор):

:<math>\mathrm{Zn_{(s)} \rightarrow Zn^{2+}_{(aq)} + 2  e ^- \ } </math>

Цинк сулфатот е [[електролит]] во половина од ќелијата. Тоа е раствор кој содржи цинк катјони <math>\mathrm{Zn}_{} ^{2+}</math>, и сулфат анјони <math>\mathrm{SO}_4^{2-}\ </math> со полнежи кои што се избалансирани на нула.

Во другиот дел на ќелијата, бакарните катјони во електролитот од бакар сулфат, се придвижени кон бакарната катода на која самите се прикачуваат  и ги придобиваат електроните од бакарната електрода преку редукциони реакции

:<math> \mathrm{Cu^{2+}_{(aq)} + 2 e^- \rightarrow Cu_{(s)}\ } </math>

создавајќи недостиг на електрони на бакарната катода. Разликата од вишокот на електрони на анодата и недостигот на електрони на катодата создава потенцијална разлика меѓу двете електроди. (Подетална дискусија за микроскопските процеси  за преносот на електрони меѓу електродите и јоните во електролитите може да се најде во Конвеј.)<ref name="Conway">{{cite book |title=Electrochemical supercapacitors |author=BE Conway |chapter=Energy factors in relation to electrode potential |page=37 |url=http://books.google.com/?id=8yvzlr9TqI0C&pg=PA37 |isbn=0-306-45736-9 |year=1999 |publisher=Springer}}

</ref>

Ако катодата и анодата се споени со надворешен проводник, електроните би можеле да преминат низ надворешното коло (на пример светилка), додека јоните поминуваат низ солен мост за да го уравнотежат полнежот со текот на времето што на катодата и анодата им треба за да постигнат електрична рамнотежа од нула волти, а за тоа време да се постигне и хемиска рамнотежа меѓу ќелиите. При процесот, цинковата анода се раствара додека пак бакарната електродата е обложена со бакар.<ref name="Tilley">{{cite book |title=Understanding Solids |url=http://books.google.com/?id=ZVgOLCXNoMoC&pg=PA267 |page=267 |author=R. J. D. Tilley |isbn=0-470-85275-5 |year=2004 |publisher=Wiley}}</ref> Таканаречениот „солен мост“ не е направен од сол туку може да биде направен од материјал кој што е во можност да ги прилепи катјоните и анјоните (солите) во растворите, каде што протокот на позитивно наелектризирани катјони низ „мостот“ има иста бројчена вредност со негативно наелектризираните полнежи што протекуваат во спротивна насока.

Ако светилката е отстранета (отворено коло)  тогаш ЕМС меѓу електродите е спротивставена на електричното поле поради распределувањето на полнежот и од оваа причина реакцијата застанува.

Особено за оваа постаеност на хемиската ќелија, со 298 K (собна температура), ЕМС ''ℰ'' = 1.0934 V, со температурен коефициент од d''ℰ''/d''T''&nbsp;= −4.53×10<sup>−4</sup> V/K.<ref name="Finn">{{cite book |title=Thermal Physics |author=Colin B P  Finn |page=163 |url=http://books.google.com/?id=BTMPThGxXQ0C&pg=PA162 |isbn=0-7487-4379-0 |year=1992 |publisher=CRC Press}}

</ref>

====Галванични клетки====
<p>Волта ги развил волтините ќелии околу 1792 година, и ја прикажал својата работа на 20 март 1800 година.<ref name="Mottelay">{{cite book |title=Bibliographical History of Electricity and Magnetism |author=Paul Fleury Mottelay |page=247 |url=http://books.google.com/?id=9vzti90Q8i0C&pg=RA1-PA247 |isbn=1-4437-2844-6 |publisher=Read Books  |year=2008 |edition=Reprint of 1892}}

</ref> Волта точно ја идентификувал улогата на различните електроди при создавањето на напонот, но неточно ја препознал улогата на електролитот.<ref name="Kragh">{{cite journal |journal=Nuova Voltiana:Studies on Volta and his times |publisher=Università degli studi di Pavia |year=2000 |url=http://ppp.unipv.it/Collana/Pages/Libri/Saggi/NuovaVoltiana_PDF/sei.pdf |title=Confusion and Controversy: Nineteenth-century theories of the voltaic pile |author=Helge Kragh }}

</ref> Волта ги наредил металите во 'серии на напнатост', „т.е. во ред така што секој метал од списокот да стане позитивен кога е во контакт со металот кој следи, но со негативен контакт со оној што му претходи.“<ref name="Cumming">{{cite book |title=An Introduction to the Theory of Electricity |author=Linnaus Cumming  |url=http://books.google.com/?id=Nrb8723u4WEC&pg=PA118 |page=118 |isbn=0-559-20742-5 |publisher=BiblioBazaar |year=2008 |edition=Reprint of 1885}}

</ref> Типична симболична конвенција во шема на ова коло ( –<big>|</big>'''<small>|</small>'''– ) би имала долга електрода 1 и кратка електрода 2, да покажува дека електродата 1 доминира.  Законот на Волта за спротивставените електроди на ЕМС укажува дека, ако ни се дадени 10 електроди (например, цинк и 9 други материјали), тогаш  можат да се направат 45 уникатни комбинации од  волтаични ќелии (10 × 9/2).</p>

====Електромоторна сила кај ќелиите====
<p>Електромоторната сила произведена од првични (еднократни) и секундарни (повеќекратни) ќелии изнесува неколку волти. Вредностите покажани подоле се премногу мали, поради тоа што ЕМС варира во согласност со големината на напојувањето и состојбата на исцрпеност на ќелиите.</p>

{| class="wikitable"

! rowspan="2" | ЕМС !! colspan="3" | Хемиска ќелија !! rowspan="2" |Вообичаено име
|-
! Анода !! Растворач, Електролит !! Катода
|-
|-
| 1,2&nbsp;V || кадмиум || вода, калиум хидроксид || NiO(OH) || [[никел–кадмиумова батерија|никел-кадмиумова]]
|-
| 1,2&nbsp;V || [[мишметал]] (впива водород) || вода, калиум хидроксид || никел|| [[никел–метал хидридна батерија|никел–метално хидридна]]
|-
| 1,5&nbsp;V || цинк || вода, амониум или цинк хлорид || јаглен,  манган диоксид|| [[цинк-јаглеродна батерија|цинково-јаглеродна]]
|-
| 2,1&nbsp;V || олово || вода, сулфурна киселина || олово диоксид || [[оловно–киселинска батерија|оловно–киселинска]]
|-
| 3,6&nbsp;V to 3,7&nbsp;V || графит || органски растворач, Li соли || LiCoO<sub>2</sub> || [[литиум-јонска батерија|литиум-јонски]]
|-
| 1,35&nbsp;V || цинк || вода, натриум или калиум хидроксид || HgO || [[живина ќелија]]
|-
|}

===Електромагнетна индукција===
{{Main|Фарадеев закон за индукција}}

Принципот на [[Електромагнетна_индукција|електромагнетната индукција]], спомнат погоре, покажува дека магнетно поле кое не се менува со текот на времето може да произведе променливо електично поле.  Ваквото магнетно поле може да биде создадено или од движењето на магнет нормален на колото низ колото, односно движење на коло релативно на друго коло (барем низ едно од овие мора да протекува струја), или преку промена на струјата во неподвижно коло. Ефектот на самото коло, при промената на струјата, е познато како самоиндукција; ефектот на уште едно коло е познато како заемна индукција.

За дадено коло, електромагнетски индуцираната ЕМС, се определува целосно од стапката на промена на магнетниот тек низ колото, според [[Фарадеевиот закон за индукција]].

ЕМС е индуцирана и во калем или спроводник ако има промена на [[Текоспој|текоспојовите]]. Во зависност од начинот на кој се поттикнати промените, постојат два вида: кога спроводникот е преместен во стационарно магнетно поле да произведе промена во  флуксното поврзување, тогаш ЕМС е ''стационарно индуцирана''. Електромоторната сила создадена од движењето е често наречена ''движечка ЕМС''. Кога промената на флуксовото поврзување се зголемува од промената на магнетното поле низ неподвижниот спроводник, ЕМС е ''динамично индуцирана.'' Електромоторната сила создадена од магнетното поле кое се менува со текот на времето, е наречена ''трансформирана ЕМС''.

===Потенцијали на контакт===
{{See also|Волтин потенцијал|Електрохемиски потенцијал}}
Кога цврстите супстанци на два материјали се во контакт, [[термодинамичка рамнотежа]] побарува една од цвстите супстанци да има повисок електричен потенцијал од другата. Овој потенцијал се нарекува ''контактен потенцијал''.<ref name="Trigg">{{cite book |title=Landmark experiments in twentieth century physics |author=George L. Trigg |page=138 ''ff'' |url=http://books.google.com/?id=YOQ9fi5yQ4sC&pg=PA138 |isbn=0-486-28526-X |year=1995 |publisher=Courier Dover |edition=Reprint of  Crane, Russak & Co 1975}}

</ref> Различни метали кои се во контакт произведуваат потенцијална разлика која се нарекува контактна електромоторна сила или г[[Галвански потенцијал|алвански потенцијал]]. Големината на оваа потенцијална разлика е честопати прикажана како разлика во [[Фермиови нивоа|Фермиовите нивоа]] во двете цврсти супстанци кога се полнежно неутрални, каде Фермиовото ниво (име за [[Хемиски потенцијал|хемискиот потенцијал]] на системот на електрони<ref name="Rockett">{{cite book |title=Materials science of semiconductors |author=Angus Rockett |chapter=Diffusion and drift of carriers |page=74 ''ff'' |url=http://books.google.com/?id=n5zMiMfw6ZUC&pg=PA74 |isbn=0-387-25653-9 |year=2007 |publisher=Springer Science |location=New York, NY}}
</ref><ref name="Kittel">{{cite book |title=Elementary Statistical Physics |author=Charles Kittel |url=http://books.google.com/?id=5sd9SAoRjgQC&pg=PA67 |chapter= Chemical potential in external fields |page=67 |isbn=0-486-43514-8 |publisher=Courier Dover |year=2004 |edition=Reprint of Wiley 1958}}
</ref>) ја опишува енергијата потребна за да се отстрани електрон од телото во некоја разумна точка (како Земјата).<ref name="Hanson">{{cite book |title=Fundamentals of Nanoelectronics |author=George W. Hanson |page=100 |url=http://books.google.com/?id=L7AUi7ltCksC&pg=PA100 |isbn=0-13-195708-2 |year=2007 |publisher=Prentice Hall}}
</ref>  Ако постои енергетска поволност во земање на електронот од едно тело кон друго, ќе настане премин. Преминот предизвикува распределба на полнежот, каде едното тело превзема електрони, а другото ги губи. Овој премин на полнежи предизвикува потенцијална разлика меѓу телата, што делумно го поништува потенцијалот кој потекнува од контактот, со што се постигнува рамнотежа. При термодинамичка рамнотежа, Фермиовите нивоа се еднакви (енергијата на отстранувањето на електрони е еднаква) и тука сега e набилдан електростатичен потенцијал меѓу телата.
Првичната разлика во Фермиовите нивоа, пред контактот, е означен како ЕМС.<ref name="Sato">{{cite book |title=Electrochemistry at metal and semiconductor electrodes |author=Norio Sato |page=110 ''ff'' |url=http://books.google.com/?id=olQzaXNgM74C&pg=PA110 |isbn=0-444-82806-0 |year=1998 |publisher=Elsevier |edition=2nd |chapter= Semiconductor photoelectrodes}}

</ref>
Потенцијалот на контактот не може постојано да придвижува струја низ оптоварувањето на неговите полови бидејќи таа струја би вклучила и пренос на полнежот. Не постои никаков механизам кој може да го продолжи таквиот пренос, штом ќе се постигне рамнотежата.

Некој може да се запраша зошто контактниот потенцијал не се појавува во [[Кирхофови закони за струјното коло|Кирхофовиот закон за напон]]<nowiki/>от поради придонесот на вкупниот број на потенцијалните падови. Одговорот е дека било кое коло вклучува не само диода или спој, туку и целиот потенцијал на контакти, поради жичното поврзување и слично, низ целото коло. Сумата на ''целиот'' потенцијал на контактите е нула, па затоа можат да се изостават во Кирхофовиот закон.<ref name="Quimby">{{cite book |title=Photonics and lasers |author=Richard S. Quimby |page=176 |url=http://books.google.com/?id=82f-gIvtC7wC&pg=PA176 |isbn=0-471-71974-9 |publisher=Wiley |year=2006}}</ref><ref name="Neamen">{{cite book |title=Semiconductor physics and devices |author=Donald A. Neamen |url=http://books.google.com/?id=9oEifMuMAVsC&pg=PA240 |page=240 |year=2002 |isbn=0-07-232107-5 |publisher=McGraw-Hill Professional |edition=3rd}}

</ref>

===Сончева ќелија===
{{Main|Теорија на сончевите ќелии}}

[[Податотека:Solar_cell_equivalent_circuit.svg|мини|250x250пкс|Приказ на колото кај сончеата ќелија, непожелните отпоти се занемарени во текстот.]]

[[Податотека:Solar_cell_characterisitcs.JPG|мини|250x250пкс|Напонот на сончевата ќелија како функција од струјата на ќелијата донесена до оптеретувањето на две светлинско создадени струи ''I''<sub>L</sub>; струи како однос од обратното заситување на струјата ''I''<sub>0</sub>. Споредено со сл. 1.4 кај Нелсон.<ref name="J_Nelson" />]]

Начинот на работа на сончевата ќелија може да се согледа од еквивалентното коло на десно. Светлината, или задоволувачка енергија (поголема од [[Енергетска празнина|енергетската празнина]] на материјалот), создава поддвижни парови на електронски дупки во полуспроводникот. Раздвојувањето на полнежите се појавува поради постоењето на електрично поле, поврзано со p-n спој во топлинска рамнотежа ([[Volta potential|контактен потенцијал]] создаден од полето). Ова раздвојување на полнежот меѓу позитивните [[Електронска шуплина|шуплини]] и негативните [[Електрон|електрони]] низ [[п-н спој|p-n спој]] ( [[диода]]) дава потенцијална разлика, ''фотонапон'', меѓу половите на осветлувачки диоди.<ref name="Dhir">{{cite book
 | title=Electronic Components and Materials: Principles, Manufacture and Maintenance
 | author=S M Dhir
 | url=http://books.google.com/?id=sGbwj4J76tEC&pg=PA283
 | chapter=§3.1 Solar cells |publisher=Tata McGraw-Hill
 | year=2000
 | isbn=0-07-463082-2
 }}</ref> Како што е споменато и порано во [[Електромоторна сила#Terminology|терминологијата]], ''фотонапонот'' е понекогаш наречен светлинска ''ЕМС'', наместо да се прави разлика меѓу ефектот и причината. Раздвојувањето на полнежот предизвикува фотонапон што придвиува струја низ било кое прикачено оптоварување.

Струјата достапна на надворешно коло е ограничена од внатрешениот губиток I<sub>0</sub>=I<sub>SH</sub> + I<sub>
D</sub>:

<p><math> I = I_L - I_0 = I_L - I_{SH} - I_D</math></p>

Губитокот ја ограничува струјата достапна за надворешното коло. РАздвојувањето на полнежот кој е светлосно поттикнат најверојатно ќе создаде струја (наречена предна струја) I<sub>SH</sub> низ спојот на ќелиите во насока спротивна на светлината кое ја движи струјата. На високите нивоа, оваа наклонетост на спојот би создала напредна струја, I<sub>
D</sub> во диодата спротивна на онаа индуцирана од светлината. Како резултат, најголемиот дел од струјата е добиена при кратки споеви, и е означена како ''I''<sub>L</sub> (за струја индуцирана од светлина) во еквивалентното коло.<ref name="Lorenzo">{{cite book
 |title=Solar Electricity: Engineering of photovoltaic systems
 |editor=Eduardo Lorenzo
 |author= Gerardo L. Araújo
 |url=http://books.google.com/?id=lYc53xZyxZQC&pg=PA74
 |chapter=§2.5.1 Short-circuit current and open-circuit voltage
 |isbn=84-86505-55-0
 |year=1994
 |page=74
 |publisher=Progenza for Universidad Politechnica Madrid
 }}</ref>
Приближно,оваа иста струја се добива со напреден напон до точка каде спорводливоста на диодата станува значителна.

Струјата донесена од осветлената диода до надворешно коло е:

<dl><dd><math>I = I_L -I_0 \left( e^{qV/(mkT)} - 1 \right) \ , </math></dd></dl>

каде ''I''<sub>0</sub> е обратна заситеност на струјата. Двата параметри што се условени од сончевата ќелија и до некој степен од самиот напон, се ''m'', идеалниот фактор,  и <i>kT/q</i> [[Топлински напон|топлинскиот напон]] (околу 0.026 V на собна температура).<ref name="Lorenzo" /> Оваа релација е исцртана на сликата при што се користи непроменлива вредност ''m''&nbsp;= 2.<ref name="params">Во практика, нпи ниски напони<i>m</i>&nbsp;→ 2, додека при високи напони ''m''&nbsp;→ 1. Види Araújo, ''op. cit.'' isbn = 84-86505-55-0. [http://books.google.com/books?id=lYc53xZyxZQC&pg=PA72 page 72]
</ref> Во услови на отворено коло (односно кога ''I'' = 0), напонот на кој дејствува од спојот, е доволен за да се урамнотежи на фотострујата. Решението на горенаведениот напон V и означувањето на напонот на отвореното коло во ''[[I–V крива|I–V]]'' [[I–V крива|равенката]] е:

:<math>V_\text{oc} = m\ \frac{kT}{q}\ \ln \left( \frac{I_\text{L}}{I_0}+1 \right) \ , </math>

што е корисно во изразување на логаритамската равенка на ''V''<sub>oc</sub> кај струјата создадена од светлината. Вообичаено, напонот во отвореното коло не изнесува повеќе од 0,5 V.<ref name="Northrop">{{cite book
 | title=Introduction to Instrumentation and Measurements
 | author=Robert B. Northrop
 | page=176
 | chapter=§6.3.2 Photovoltaic Cells
 | url= http://books.google.com/?id=mcpcfpQfxB4C&pg=PA176
 | isbn=0-8493-7898-2 |year=2005 |publisher=CRC Press
 }}</ref>

Кога има оптоварување, фотонапонот е менлив.  Како што е покажано во бројката, за отпор на оптоварување <i>R</i><sub>L</sub>, ќелијата развива напон кој е меѓу вредностите на краткото коло ''V''<span> </span>= 0, ''I''&nbsp;= ''I''<sub>L</sub> и вредноста на отвореното коло ''V''<sub>oc</sub>, ''I''<span> </span>= 0, вредност добиена според [[Омов закон|Омовиот закон]] ''V&nbsp;= I R''<sub>L</sub>, каде струјата ''I'' е разликата меѓу струјата на краткото коло и онаа добиена од спојот, како што е прикажано во еквивалентното коло (запоставувајќи го [[Непожелен отпор|паразитскиот отпор]]).<ref name="J_Nelson" />

Спротивно на батеријата, при струјни нивоа доведени до надворешното коло близу ''I''<sub>L</sub>, сончевата ќелија се однесува повеќе како ''извор на струја'' отколку извор на напон (близу до вертикалниот дел на двете илустрирани криви).<ref name="J_Nelson">{{cite book
 |author=Jenny Nelson|title=Solar cells|url=http://books.google.com/?id=s5NN34HLWO8C&pg=PA8|page=8|isbn=1-86094-349-7|year=2003|publisher=Imperial College Press}}</ref> 
Прикажаниот цртеш прикажува струја приближно неподвижна од оптоварувањаата на напонот, на еден електрон за еден конвертиран [[фотон]]. [[Квантна ефективност|Квантната еективност]], или можноста да се добие електрон од фотострујата за упаден фотон, зависи не само од самата сончева ќелија, туку и од спектарот на светлината.

Диодата поседува „[[p–n спој]]“ поради разликата на потенцијалот на контактот меѓу двете различни материјали на секоја страна од спојот. Овој вграден потенцијал е формиран кога спојот е произведен и кога напонот е нуспроизвод на термодинамичката рамнотежа во ќелијата. Кога еднаш ќе се формира, оваа потенцијална разлика не може да создаде струја, како и да е, кога ќе се прикачи оптоварување не и влијае на оваа рамнотежа. За споредба, насобирањето на премногу електрони во едно место и премногу шуплини во друго, поради осветлувањето, доведува до создавање во фотонапон кој создава струја кога оптоварувањето е споено за осветлената диода. Како што е кажано погоре, овој фотонапон исто така директно го поларизира спојот, и го ''редуцира'' претходно постоечкото поле во осиромашениот регион.

==Поврзано==
*[[Контраелектромоторна сила]]
*[[Електрична батерија]]
*[[Електрохемиска ќелија]]
*[[Електролитска ќелија]]
*[[Галванска ќелија]]
*[[Волтин столб]]

==Наводи==
{{наводи|2}}

==Дополнителна литература==
* Andrew Gray, "Absolute Measurements in Electricity and Magnetism", [http://books.google.com/books?vid=0pkd5YYtaGRtjR6Oes&id=WxeFSg38JLQC&pg=PA41&dq= Electromotive force]. Macmillan and co., 1884.
*{{cite book |title=Modern Electrochemistry: An Introduction to an Interdisciplinary Area |author=John O'M. Bockris, Amulya K. N. Reddy |url=http://books.google.com/?id=5OGsg_v_7yoC&pg=PA647 |chapter=Electrodics |isbn=0-306-25002-0 |year=1973 |edition=2 |publisher=Springer}}
*{{cite journal |author=Roberts, Dana |title= How batteries work: A gravitational analog |journal= Am. J. Phys.|volume= 51 |page= 829 |year=1983 |doi=10.1119/1.13128|bibcode = 1983AmJPh..51..829R }}
* Charles Albert Perkins, "Outlines of Electricity and Magnetism", [http://books.google.com/books?vid=OCLC02316583&id=jd1vvFcD-MAC&pg=PA158&vq=&dq= Measurement of Electromotive Force]. Henry Holt and co., 1896.
* John Livingston Rutgers Morgan, "The Elements of Physical Chemistry", [http://books.google.com/books?vid=OCLC10759094&id=ovjORAvJZZkC&pg=PA235&dq= Electromotive force].  J. Wiley, 1899.
* George F. Barker, "[http://books.google.com/books?vid=0uowlltB5bCx84xQrO&id=zXAQ97d7YiIC&pg=PA649&lpg=PA650 On the measurement of electromotive force]". Proceedings of the American Philosophical Society Held at Philadelphia for Promoting Useful Knowledge, American Philosophical Society. January 19, 1883.
*  "Abhandlungen zur Thermodynamik, von H. Helmholtz. Hrsg. von Max Planck". (Tr. "Papers to thermodynamics, on H. Helmholtz. Hrsg. by Max Planck".) Leipzig, W. Engelmann,  Of Ostwald classical author of the accurate sciences series. New consequence. No. 124, 1902.
* Nabendu S. Choudhury, "Electromotive force measurements on cells involving [beta]-alumina solid electrolyte". NASA technical note, D-7322.
*  Henry S. Carhart,  "Thermo-electromotive force in electric cells, the thermo-electromotive force between a metal and a solution of one of its salts".  New York, D. Van Nostrand company, 1920. {{LCCN|20020413}}
* Hazel Rossotti, "Chemical applications of potentiometry".  London, Princeton, N.J., Van Nostrand, 1969. ISBN 0-442-07048-9 {{LCCN |69011985}} //r88
* Theodore William Richards and Gustavus Edward Behr, jr., "The electromotive force of iron under varying conditions, and the effect of occluded hydrogen". Carnegie Institution of Washington publication series, 1906. {{LCCN |07003935}} //r88
* G. W. Burns, et al., "Temperature-electromotive force reference functions and tables for the letter-designated thermocouple types based on the ITS-90". Gaithersburg, MD : U.S. Dept. of Commerce, National Institute of Standards and Technology, Washington, Supt. of Docs., U.S. G.P.O., 1993.
* {{cite book |author=Norio Sato|title=Electrochemistry at metal and semiconductor electrodes|page=326 ''ff''|url=http://books.google.com/?id=olQzaXNgM74C&pg=PA328|isbn=0-444-82806-0|year=1998|publisher=Elsevier|edition=2nd|chapter=Semiconductor photoelectrodes}}

==Надворешни врски==
* [https://nationalmaglab.org/education/magnet-academy/watch-play/interactive/emf-in-inductors Electromotive Force in Inductors - Interactive Tutorial] National High Magnetic Field Laboratory
* {{cite journal|date=2009-03-08|title=Electromotive force and huge magnetoresistance in magnetic tunnel junctions|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|url=http://www.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/abs/nature07879.html|accessdate=2009-03-10| doi= 10.1038/nature07879|last1=Hai|first1=Pham Nam|last2=Ohya|first2=Shinobu|last3=Tanaka|first3=Masaaki|last4=Barnes|first4=Stewart E.|last5=Maekawa|first5=Sadamichi|volume=458|pages=489–92|pmid=19270681|issue=7237|bibcode = 2009Natur.458..489H }}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Електромагнетизам]]
[[Категорија:Електродинамика]]
[[Категорија:Напон]]