Преглед на кодот на Кулон

{{Инфокутија Единица
| bgcolour =
| назив = кулон
| слика =
| опис =
| стандард = [[изведена SI-единица]]
| величина = [[електричен полнеж]]
| максимбол = Кл
| симбол = C
| димензија = T&sdot;I
| нареченапо = [[Шарл Огистен де Кулон]]
| единици1 = [[основни SI-единици]]
| воединици1 = 1 [[ампер|A]] [[секунда|s]]
| единици2 = [[СГС]]
| воединици2 = {{gaps|2|997|924|580}} [[статкулон|statC]]
| единици3 = [[атомски единици]]
| воединици3 = {{val|6.24150965|(16)|e=18}} [[елементарен полнеж|e]]<ref name=CODATA />
}}
'''Кулон''' (симб '''C''', '''Кл''') е [[изведена SI-единица]] за [[електричен набој]], наречена по францускиот физичар [[Шарл Огистен де Кулон]] (1736 -1806). Се дефинира како полнежот што минува низ постојана струја од еден [[ампер]] за време од една [[секунда]]:  
:<math>1 \mathrm{C} = 1 \mathrm{A} \times 1 \mathrm{s}</math>

Еден кулон е и одвишокот напон на позивитната страна на [[електричен капацитет|капацитетот]] од еден [[фарад]] со разлика на потенцијалот од еден [[волт]]:
:<math>1 \mathrm{C} = 1 \mathrm{F} \times 1 \mathrm{V}</math>

== Дефиниција ==
Во [[системот SI]], кулонот се дефинира според [[ампер]]от и [[секунда]]та: 1C = 1A × 1s.<ref>{{цмс |url=http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter2/2-2/table3.html |publisher=[[МБТМ]] |title=Брошура на SI, став 2.2.2 }} {{en}}</ref> Секундата се дефинира според честотата на природното зрачење на атомите на [[цезиум]]от.<ref>{{цмс |url=http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter2/2-1/second.html |publisher=[[МБТМ]] |title=Брошура на SI, став 2.2.1.3 }}</ref> Амперот се дефинира со [[Амперова сила|Амперовиот закон за силата]];<ref name=ampere>{{цмс |url=http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter2/2-1/ampere.html |publisher=[[МБТМ]] |title=Брошура на SI, став 2.2.1.4 }}</ref> дефиницијата делумно се заснова на масата на [[килограм|меѓународниот еталон на килограмот]], кој е метален цилиндар што е чува во Франција.<ref name=wattbalance>{{цмс |url=http://www.bipm.org/en/scientific/elec/watt_balance/ |publisher=[[МБТМ]] |title=Ватажна вага}}</ref> Во практика, за одредување на амперажата со најголема можна точност  цел се користи ватажна вага.<ref name=wattbalance />

== Префикси во SI ==
{{SI-содржатели
| unit=кулон
| symbol=C
| note=Најзастапените содржатели се задебелени.
| mc=|m=|n=|p=
| xz=—
| xy=—
}}

== Претворање ==
* [[Физичка величина|Величината]] на [[електричен полнеж|електричниот полнеж]] од еден [[мол (единица)|мол]] [[елементарен полнеж]] (приближно 6,022{{e|23}}, или [[Авогадров број]]) се нарекува [[Фарадеева константа|фарадеева единица за набој]] (тесноповрзана со [[Фарадеева константа|Фарадеевата константа]]). Еден фарадеј е еднаков на 96485,3399 кулони. Изразено во Авогадровиот број, (''N''<sub>A</sub>), еден кулон е еднаков на прибл. 1,036 × ''N''<sub>A</sub> {{e|−5}} елементарни полнежи.
* еден [[ампер-час]] = 3600 C, 1 mAh = 3,6 C
* [[елементарен полнеж|елементарниот полнеж]] изнесува 1,602176487{{e|-19}} C<ref name=CODATA />
* еден [[статкулон]] (statC), електростатичка единица за набој во [[СГС]] (esu), е приближно еднаква на 3,3356{{e|-10}} C или околу 1/3 nC.
* еден кулон е величината ([[апсолутна вредност]]) на електричниот набој во {{вред|6.24150965|(16)|e=18}} [[протон]]и или [[електрон]]и. <ref name=CODATA />

== Однос со елементарниот полнеж ==
[[Елементарен полнеж|Елементарниот полнеж]] (позитивниот набој на протонот или негативниот набој на електронот) изнесува прибл. {{val|1.602176487|(40)|e=-19|u=coulomb}}.<ref name=CODATA>{{CODATA2006 |url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?e}} Обратната вредност (бројот на елементарни полнежи во 1 C) се добива со 1/[1,602176487(40)×10<sup>-19</sup>] = 6,24150965(16)×10<sup>18</sup>.</ref> Во SI, елементарниот полнеж во кулони е приближна вредност: не постои [[опит]] кој може да даде апсолутна точност. Меѓутоа во другите системи, елементарниот полнеж има ''точно'' определена дефиниција, а другите полнежи се изразуваат во однос на него.<ref name=mills>{{cite doi|10.1088/0026-1394/42/2/001}}</ref> На пример, кај обичајните електротехнички единици, вредностите на Џозефсоновата константа ''K<sub>J</sub>'' и [[квантен Холов ефект|фон Клицинговата константа]] ''R<sub>K</sub>'' се точно утврдени вредности (се запишуваат како ''K<sub>J-90</sub>'' и ''R<sub>K-90</sub>''), и оттука следува дека елементарниот полнеж <math>e=2/(K_JR_K)</math> исто така има точно определена вредност во рамките на тој систем.<ref name=mills/> Поконкретно, изнесува точно <math>e_{90} = (2 \times 10^{-9})/(25812,807 \times 483597,9) C </math>.<ref name=mills/>

== Поврзано ==
* [[Амперов закон]]
* [[Кулонов закон]]
* [[Електростатика]]
* [[Елементарен полнеж]]

== Наводи ==
{{наводи}}


{{SI-единици}}

[[Категорија:Изведени SI-единици]]
[[Категорија:Единици за електричен набој]]
[[Категорија:Зборови кои ги нема во ТРМЈ]]